"Wat kost gokken jou?"

“Legalisering online gokken is desastreus, probleemgokkers worden niet beschermd”, aldus Nationaal Rapporteur Verslavingen Arnt Schellekens (Trouw, 2023). Het aantal actieve accounts bij online gokplatformen is inmiddels gestegen naar 859.000, een toename van meer dan 60% sinds de legalisering in oktober 2021. Het is van belang dat al deze spelers op de juiste manier behoed worden voor de gevaren van online gokken. Maar hoe gebrekkig is de bescherming van online gokkers eigenlijk? Welke stappen kunnen ontwerpers van een online gokomgeving ondernemen om de veiligheid van de gokkers te waarborgen?

Bescherming door overheid en kansspelaanbieders

Online kansspelen zijn ongeveer 2 jaar geleden gelegaliseerd om probleemgokkers uit het illegale circuit te halen en beter te kunnen beschermen. De kansspelaanbieders hebben een wettelijke zorgplicht. Zij moeten een gokverslaving zoveel mogelijk voorkomen en beperken door in te grijpen als een speler problematisch gokgedrag vertoont (Ministerie van Algemene zaken, 2023). In extreme gevallen kunnen ze een gokstop opleggen aan de spelers bij het Cruks, waardoor zij 6 maanden lang niet (online) kunnen gokken. Er staan al ruim 50.000 mensen ingeschreven bij het Cruks. Tot 2022 zijn er door aanbieders helaas maar 18 verzoeken gedaan om iemand in te schrijven (Kansspelautoriteit, 2022).

Uit het onderzoek van de Kansspelautoriteit (2023) blijkt inderdaad dat veel aanbieders niet snel of gepast genoeg ingrijpen bij onmatig spel. Enkele aanbieders hebben een gebrekkige monitoringsmethodiek, die vaak alleen veranderingen in speelgedrag detecteert. Als een speler vanaf het begin al veel geld verloor, valt dat dus niet op.

Fairplay Casino in Eindhoven

Preventieve maatregelen: informeren

Niet alleen kansspelaanbieders, maar ook de ontwerpers van de goksites moeten zorgen voor de veiligheid van spelers. Designers hebben een bepaalde maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is hun plicht om het welzijn van de gebruiker te garanderen. Daarom is het belangrijk dat hun ontwerpkeuzes omtrent online gokken niet leiden tot mentale of financiële schade bij spelers.

Momenteel hebben alle legale online casino’s een preventiebeleid op hun website staan met belangrijke informatie omtrent de gevaren van online gokken, het instellen van speellimieten en hulpverlening. Op de meeste sites staat het knopje van het preventiebeleid ergens boven onopvallend in een hoekje gepropt. Bij 8 van de 24 legale casino’s staat het preventiebeleid zelfs verstopt onder de knop voor de menubalk of staat deze helemaal onderaan de webpagina.

Het preventiebeleid moet een prominentere plek krijgen op de website. Informatie over risico’s en hulpverlening moet makkelijk te vinden zijn. Een oplossing hiervoor is een informatieve video, die iedereen moet kijken als zij de site bezoeken. Zo’n video of een alternatief hiervan is essentieel, want te weinig spelers lezen het preventiebeleid. Zo zijn er nog steeds gokkers die denken het spel te kunnen beïnvloeden, verteld Louis Hochstenbach, preventiemedewerker bij Mondriaan (persoonlijke communicatie, 8 november 2023). Het zijn vaak jongeren die denken snel geld te kunnen verdienen met gokken en de consequenties van gokken slecht in kunnen schatten. Juist deze groep moeten wij beter informeren en beschermen.

Preventieve maatregelen: transparantie

Tevens is het belangrijk dat de voorwaarden van kansspelen en bonussen duidelijk zijn voor de gokker. Uit onderzoek van de consumentenbond (2023) blijkt dat de grootste aanbieders spelers misleiden en aanzetten tot overmatig gokken. Zo kleven er vaak ongunstige voorwaarden aan bonussen, die niet altijd duidelijk vermeld worden. Bij Jacks moet je bijvoorbeeld eerst 20 keer je storting inzetten voordat het saldo vrij komt. Je winst laten uitbetalen of eerder stoppen kan dan niet. Daarnaast vullen casino’s zoals Holland Casino en Toto een standaard stortingsbedrag in van € 50, terwijl de minimum storting € 10 is. Dit is dus nadelig voor de speler. Designers moeten er dus op letten dat de voorwaarden van bonussen helder en eerlijk gecommuniceerd worden naar de speler toe. Tevens zou het standaard stortingsbedrag verlaagd moeten worden naar het minimumstortingsbedrag, zodat de speler niet verleid wordt meer te storten dan hij/zij van plan was.

Preventieve maatregelen: interventie

Een voorbeeld van een interventiemaatregel is het opleggen van een gokstop. Gelukkig zijn er andere stappen die designers kunnen ondernemen, om zulke extreme interventies te voorkomen. Spelers hebben de optie om een sessielimiet (speelduur) in te stellen. Standaard staat deze bij de meeste casino’s op maximaal 8 uur per dag. Wat naar mijn mening veel te lang is. Er zijn ook casino’s die een “sessielimiet” hebben van 18 of zelfs 24 uur. Weliswaar kun je de sessielimiet zelf verlagen, maar als gokgevoelige spelers die stap niet kunnen zetten is er niets wat ze tegenhoudt. Ook de stortingslimieten zijn vaak te hoog. Bij Circus.nl kunnen spelers elke maand een miljoen euro storten. Daarnaast kunnen spelers niet bij alle casino’s een verlieslimiet instellen. Bij een gedeelte is dit wel mogelijk, maar niet verplicht. Gelukkig hebben de meeste casino’s wel een verplicht verlieslimiet voor jongeren onder de 24 (Mertes, 2023). Toch is het belangrijk dat deze limieten verlaagd worden. Goede limieten kunnen voorkomen dat gokkers te veel verliezen en onmatig gokgedrag gaan vertonen.

Ook tijdens het spelen kan een designer een speler bewust maken van zijn gokgedrag. De meest verslavende gokspellen worden “short odds” genoemd. De tijd tussen inzet en uitkomst is kort, de speler krijgt onmiddellijk resultaat, kan deze spellen snel achter elkaar spelen en er wordt veel dopamine aangemaakt. Volgens Hochstenbach hebben deze factoren een verslavend effect (persoonlijke communicatie, 8 november 2023). Om te voorkomen dat een speler zich compleet verliest in een short odd spel kan een ontwerper ervoor zorgen dat na elke 20 gespeelde minuten er een pauze van 5 minuten komt, zodat de gokker even stilstaat bij zijn gokgedrag en kan besluiten of dit nog wel verantwoord is.

Jongen met zijn hoofd in zijn handen

Al met al kan ik stellen dat online gokkers niet goed beschermd worden. Het is voor spelers te makkelijk om onverantwoord veel te verliezen en kansspelaanbieders doen er te weinig aan om dit te voorkomen. Designers kunnen een bijdrage leveren aan de veiligheid van de online gokkers door te zorgen voor een heldere communicatie naar de spelers toe. Door preventie op het gebied van informatie, transparantie en interventie kunnen ontwerpers de bescherming van spelers verbeteren, om ervoor te zorgen dat gokken ook echt een spel blijft.

Bronnen: